قبل از شکل گیری رستاق به معنای عام آن(مجموعه روستای واقع در دشت یزد – اردکان ازگردفرامرز تا جهان ابادمیبد ) اسفجرد ؛ اسفنجریه ؛ اسفنجود؛ شهركهنه  یا  اسکندریه مهمترین واحد جمعیتی ؛ کانون مدنیت وشهر نشینی منطقه محسوب می شده است .به گواهی تاریخ نویسان آن زمانی که اسفنجرد به حیات خود ادامه می داد هیچ یک از آبادیها ومراکز جمعیتی فعلی یا وجود نداشت یا از اهمیت چندان وقابل توجهی برخوردار نبود .