رستاق نیوز : "چرخ ریسان "اجتماعی زنانه برای تبدیل پنبه و پشم به نخ ، این دورهمی متاثر از شغل مردان بود در رستاق ازجمله عزآباد کشت پنبه رواج داشت و از سویی یکی از عایدی های پرورش دام سبک مانند گوسفند، جمع آوری پشم آن بود زین سبب مشاغلی مانند حلاجی ، پنبه پاک کنی ، نخ ریسی ، رنگرزی ، پارچه بافی ، خورجین بافی و گلیم بافی نیز در این آبادی ها ، رونق خاصی داشته است که امروزه کمتر اثری از آن به چشم می خورد .
همه مراحل فرآوری پنبه وپشم تا تبدیل آن به منسوجات مورد نیاز با دست انجام می شد و ابزار های که دیگر نه اثری از آن دیده می شود و نه نسل امروز حتی نام ونشان آن را می دانند جزو لاینفک ملزومات اهالی بود .”کمان”، ” مُشته “، ” چرخ دونه بری” ، ” اِشتی ” ،” ماسوره” ، “دوک” ، “چرخ ریسندگی ” و… از نمونه این ابزارهاست که در این فرایندها مورد استفاده قرار می گرفته است .
واما تبدیل پنبه به نخ را زنان به عهده داشتند و این مهم را بیشتر به صورت گروهی و دورهمی انجام می دادند “چرخ ریسان ” بیشتر در شب ها شکل می گرفت . جمعی از زنان چرخ ها و کلافه های پنبه را بر پشت می کشیدند و در میعادگاه شبانه خود ، دورتادور هم شروع به نخ ریسی می کردند .
اجتماع چرخ ریسان بنا به مقتضیات فصلی در محل های مختلفی تشکیل می شد .حیات خانه های بزرگ و پشت بام ها از مکان های چرخ ریسی درتابستان بود خصوصا در شب های مهتابی به ویژه در دهه دوم که ماه تابندگی و نور بیشتری داشت .
پدران ومادران ما در گذشته برای تامین روشنائی منازل و ابنیه خود با مشکل روبرو بودند و از انرژی هایی که امروزه از آن به انرژی پاک یاد می شود به خوبی استفاده می کردند شاید یکی از عوامل شکل گیری این دورهمی مشکلات مربوط به تامین نور لازم برای هر فرد نیز بود.
لاجرم در زمستان ها نیز این اجتماع در مکان های گرمی که از وسعت لازم برخوردار بود برپا می گردید .
این دورهمی با توجه به جنسیت زنانه آن کارکردهای منحصر بفردی نیز داشت . چرخ ریسان غالبا پر از شور ونشاط بود ، آواها ونواها درآن موج می زد ، فکلورها و افسانه ها چونان سریال های بلندامروزی هر شب ادامه می یافت ، لالایی های مادرانه از نسلی به نسل دیگر منتقل می گشت .
اینجا کلاس آشپزی و خانه داری هم بود ، مادر شوهرها دراین محل برای پسرانشان عروس نشان می کردند . دخترکان دم بخت دراین محل زرنگی و زیبائی اشان را به رخ می کشیدند و صد البته دراینجا اخبار ریز ودرشت اهل محل از جمله خبرهای پشت پرده ی پستوها ، محرمانه و جهت اطلاع به وفور نقل می شد.
خدای رحمت کند همه اموات را ، مادرانی که دریائی از اشعار ، لالائی ها و فکلورها را درحافظه خود داشتند .بارها وبارها دیده بودم این آواها ونواها را با خود زمزمه می کردند و امروز افسوس می خورم که چرا این میراث کهن را ثبت و ضبط نکردیم و نکردند که اگر بود لذت شنیدن آن تمامی نداشت .
- نویسنده : محمد رضا قانع عزابادی
- منبع خبر : رستاق نیوز
https://rostaghnews.ir/?p=2532
Wednesday, 4 December , 2024